Softpower แห่ง อเมริกา

รีวิวหนังสือ A Promised Land ของ บารัค โอบามา ซึ่งเป็นหนังสือที่ผมกระเหี้ยนกระหือรือที่จะอ่านตอนที่หนังสือออกมาฉบับไม่แปลไทย ครั้นจะอ่านภาษาอังกฤษล้วนก็ไม่น่าจะไหว เพราะความหนาของหนังสือน่าจะเป้นเล่มที่หนาที่สุดที่ผมมีในชั้นหนังสือแล้วล่ะ 912 หน้า

ที่ผมตั้งชื่อเรื่องนี้ เพราะว่ามันมีบางช่วงทำให้เข้าใจว่าทำไม อเมริกา ถึงเป็นหนึ่งในประเทศที่มี พลังอำนาจอ่อน หรือพลังนุ่มนิ่มสะพัดได้ไกลที่สุดประเทศหนึ่ง ต้องสารภาพตามตรงว่าผมเองก็ยังอ่านหนังสือเล่มนี้ไม่จบนะครับ แต่อ่านไปแล้วสะดุดกับบางช่วงจึงหยิบเอามาเขียนเสียก่อน เพราะกระแสที่ประเทศไทยจะจุด Softpower ว่าสิ่งใดจะเป็นซอฟต์พาวเวอร์หรือไม่ รวมทั้งจะจัดอีเว้นท์ จัดเทศกาลต่างๆ ปลุกอุสาหกรรมให้มีเรื่องเล่า ส่วนตัวถือว่าเป็นเรื่องดีที่มีการเอาจริงเอาจังเสียที หลังจากปล่อยสิ่งต่าง ๆ ให้ไหลไปตามยถากรรม

อเมริกา คืออะไร

กลับเข้าเรื่องหนังสือ A Promised Land ซึ่งแปลโดย คุณนุชนาฎ เนตรประเสริฐศรี ซึ่งผู้แปลนี่มีความชำนาญในการแปลมาก เพราะผมไปนั่งดูประวัติคุณนุชนาฎ แปลทั้งหนังสือ มิเชล โอบาม่า สตีฟ จ็อป No rules rules ตอนหนึ่งที่ โอบาม่า เล่าในช่วงต้น ๆ ของหนังสือ ในการลงเลือกตั้งครั้งแรกของเขา

เขาเล่าเรื่อง ยายและแม่ ผู้ซึ่งเป็นคนฮาวาย ไปใช้ชีวิตในการทำงานอาสาในหลาย ๆ สถานที่ รวมทั้งจิตวิญญาณของอเมริกันชน

คำว่า จิตวิญญาณของอเมริกันชนนี่แหละ ที่มันกระแทกตาผมอย่างจัง! ว่าอะไรคืออเมริกา และมันทำให้ผมคิดว่า จิตวิญญาณของอเมริกานั้นกระจายตัวง่ายขนาดไหน

รีวิวหนังสือ A Promised Land – เดิมพัน

ในหน้าที่ 16 และ 17 ของหนังสือ ในหัวข้อที่ชื่อว่า เดิมพัน โอบาม่าเล่าว่า คุณแม่ คุณตา และคุณยายของเขาไม่ใช้คนประเภทรักชาติเสียงดัง คือไม่ป่าวประกาศว่า ข้าเป็นคนที่รักชาติที่สุด หรือไม่ใช่พวกหลงไหลชาติ หรือเรียกง่าย ๆ ในภาษาไทยคือ คลั่งชาติแบบหัวรุนแรง

เมื่อครั้งที่ขอให้ตายายและแม่เล่าเรื่องการไปทำเพื่อประเทศในที่ต่างถิ่น พวกเขาจะไม่เล่าถึงความภาคภูมิใจหรือเกียรติประวัติที่ได้รับใช้ชาติ พวกท่านจะเล่าถึงอาหารในค่ายที่รสชาติ แย่สิ้นดี

แต่ว่าสิ่งที่พวกท่านเชื่อเสมอ ไม่ว่าอย่างไรก็ตามคือ “อเมริกาคือประเทศที่ยิ่งใหญ่ที่สุดในโลก”

แต่จุดที่สำคัญอย่าตรงนี้ครับ

Obama มอง America อย่างไร?

อดีตประธานาธิบดีสหรัฐผู้นี้บอกว่า แนวคิดของอเมริกา และ คำปฎิญาณ ของอเมริกา (เรียกง่าย ๆ ว่าค่านิยมของอเมริกา: Core Value of America)

“เราถือเป็นที่ประจักษ์ คือทุกคนล้วนเห็นต้องตรงกัน ในตัวมันเอง คือ มนุษย์ทุกคนเกิดมาเท่าเทียมกัน”
Obama – คำคม

นี่คืออเมริกา ที่บารัค โอบาม่าเชื่ออย่างสุดใจ

และมืหนำซ้ำ ในหน้าเดียวกัน เขายังเล่าถึงสิ่งที่รัฐบุรุษของ รัฐอเมริกา ถือก็ล้วนเป็นสิ่งเดียวกัน คือความเท่าเทียม สิทธิและเสรีภาพ ไม่ว่าจะเป็น โธมัส เอดิสัน หรือพี่น้องตระกูลไรซ์และคนอื่น ๆ ที่มาใช้ชีวิตและเติบโตได้ในประเทศนี้เพราะสิทธิและเสรีภาพ

และคนเหล่านั้นเชื่อเหมือนกันทุกคนว่านี้คือค่านิยมของอเมริกา

Core Value ของ อเมริกา

หากเราดูไปที่องค์ประกอบของค่านิยมของอเมริกา เราจะเห็นว่ามันง่ายต่อการส่งต่อ ง่ายต่อการกระจายตัวขนาดไหน หากเรายึดถือว่านี้คืออเมริกาจริง ๆ

ค่านิยมเหล่านี้เป็น Softpower ชั้นดีของประเทศ เพราะความเป็นจริง มีความกดขี่กันอย่างกว้างขวางไปทั่วทั้งโลก หรือแม้แต่ในอเมริกาเองก็มีอยู่มากในการเหยียดผิว การค้าทาสหรือเหยียดเชื้อชาติ

แต่หากใครต้องการจะต่อสู้กับสิ่งเหล่านี้ ประเทศ America คือตัวตนของคุณ

ลองคิดดูสิครับว่าหากใครมาพูดกับคนที่ถูกกดขี่ข่มเหง หรือพูดกับคนที่ ที่นี้ไม่ Belong กับเรา แต่กลับมีอีกประเทศหนึ่งที่พร้อมเปิดโอกาสให้กับทุกคน นั่นจะดีขนาดไหน (ถึงแม้ความเป็นจริงจะเป็นอย่างไรต้องถกกันในอีกประเด็น)

แต่ความง่ายและกระจายตัวได้ทั่วโลกของค่านิยมนี้ มันง่ายมากๆ สำหรับผมเรียกว่านี้แหละคือสิ่งที่เรียกว่า Softpower จริง ๆ

Softpower ของไทย

หากมองย้อนกลับมาเปรียบเทียบกับประเทศของตัวเองคือประเทศไทยนั้น ผมเองยังเกรงว่าจะตอบได้ไม่เหมือนกันทุกคน หรือแม้แต่ยังไม่รู้เลยว่า ค่านิยมของผู้นำประเทศไทยเป็นอย่างไร เพราะประเทศไทยเป็นประเทศที่อุดมการณ์ยังไม่ชัดเจน ที่ชัดเจนคือ เราเข้าได้หมด

แต่ผมไม่ได้มองเป็นปัญหาหรือมองว่าประเทศไทยต้องเลือกข้าง แต่ต้องชัดเจนทุก ๆ ครั้งว่าเรายืนในค่านิยมแบบไหน แบบไหนที่เรียกว่าชาติไทย

“ความยิ้มสวย ความโอบอ้อม ความเป็นมิตร” หรอ? ก็ดูละม้ายคล้ายคลึง แต่มันคืออะไรล่ะ

ถ้าบทความนี้ไปถึงผู้มีอิทธิพลของไทย ก็อยากฝากให้พวกท่านเหล่านั้นไปคิดกันดูอย่างจริงจังว่า Core Value ของไทยคืออะไร ง่ายต่อการส่งต่อหรือไม่ และมัน เป็นค่านิยมที่ชาวไทยอยากมีร่วมกันหรือเปล่า

และสิ่งเหล่านี้จะกลายเป็นกลยุทธ์ที่แข็งแรงของประเทศไทยได้ในอนาคตครับ\

เล่ม OBAMA – A PROMISED LAND ยังมีรีวิวเรื่อย ๆ จนกว่าจะอ่านจบไปเลยนะครับ เล่มนี้เป็นของสำนักพิมพ์ Sophia